Alles wat je moet weten over gezonde en ontstoken zenuwen in je mond

Binnenin elke tand of kies bevindt zich levend weefsel, bestaande uit o.a. bindweefsel, bloedvaten en zenuwvezels. Dit weefsel wordt de pulpa genoemd. Vanuit het bot, lopen door voedingskanaaltjes, bloedvaten en zenuwvezels naar de wortel toe. Zij komen de wortel binnen bij de wortelpunt, deze wordt apex genoemd. Zij vervolgen hun weg door de wortel via het wortelkanaal. Om het aantal wortelkanalen en de vorm van de wortels te beoordelen, kan een röntgenfoto helpen. Deze röntgenfoto is net als de afbeelding bovenaan twee-dimensionaal (plat), terwijl in werkelijkheid een tand/kies natuurlijk drie-dimensionaal is. De tandarts zal de informatie verkregen met de röntgenfoto combineren met zijn kennis, ‘het blote oog’ en instrumenten tot een totaalbeeld. Globaal gezegd, hebben de tanden en de kleine kiezen één tot twee kanalen en de kiezen drie tot vier kanalen. Waarbij de onderkiezen vaker drie dan vier en de bovenste kiezen vaker vier dan drie wortelkanalen hebben. De wortelkanalen komen bij elkaar in de pulpakamer. Bij kinderen en jong volwassenen zijn de wortelkanalen breed en is de pulpakamer groot. Gedurende het leven zullen deze steeds kleiner worden doordat er vanuit de pulpa nieuw tandbeen wordt afgezet tegen de wanden. De zenuwvezels in de pulpa kunnen signalen afgeven bij koude, warmte en ook andere prikkels, zoals bijv. aanraking en zoet. Bij o.a. tandbederf en/of gevoelige tandhalzen zullen de zenuwvezels makkelijker geprikkeld raken en kunnen deze prikkels eerder pijnlijk zijn. Een ontsteking van het levende deel van een tand/kies wordt pulpitis genoemd en kan pijn/gevoeligheid veroorzaken. Tandbederf, ook wel cariës genoemd is een veel voorkomende veroorzaker van pulpitis. Als er een gaatje ontstaat dan zullen schadelijke producten van de bacteriën via het poreuze tandbeen (dentine) de pulpa bereiken, dit kan tevens optreden bij lekkende vullingen/kronen etc. Hierdoor ontstaat een ontstekingsreactie in de pulpa, waardoor deze eerder pijnlijk zal reageren op prikkels. De pijn kan zich verschillend manifesteren o.a. van een verhoogde gevoeligheid bij koude, warmte en zoet of scherpe pijn bij dichtbijten/tikken tegen een tand/kies. Mocht de ontstekingsreactie verergeren dan zou er ook een continue zeurderige en/of kloppende pijn kunnen ontstaan. Een ontsteking van het levende deel van een tand of kies kan pijn veroorzaken en wordt pulpit genoemd. Dit kan verschillende oorzaken hebben waaronder tandbederf, lekkende vullingen of een klap tegen de tand/kies. Soms kan de pulpit genezen als de oorzaak weggenomen wordt. Als de pijn aanhoudt, kan het echter zijn dat de pulpit onherstelbaar beschadigd is. Een dode zenuw, ook wel avitale pulpit genoemd, kan het gevolg zijn van een ontsteking in de wortelkanalen. Hierdoor kunnen bacteriën vrij spel krijgen en kan de ontsteking zich verspreiden naar het omliggende weefsel. Een wortelpuntontsteking (peri-apicale ontsteking) kan zichtbaar zijn op een röntgenfoto als een zwarte vlek. De klachten variëren van hevige pijn tot pijn bij druk op de tand of kies en kunnen zelfs leiden tot zwelling en koorts. In sommige gevallen kan er een fistel ontstaan als afvoergang van de ontstekingsproducten. Bij aanhoudende klachten is het raadzaam om een tandarts te raadplegen.